خلاصه مقاله:
رسوبات از جمله عوامل تهدید کننده عملکرد سدها است و مشکلات عدیده ای در تامین اهداف از پیش تعیین شده فراهم میکند.روش های مختلفی برای کنترل رسوب و جلوگیری از زیان های ناشی از آن وجود دارد.یکی از روش های غیر سازه ای موثر در حفاظت مخازن سدها در برابر تهدید رسوبات،تدوین دستورالعمل بهره برداری مناسب برای هر سد به همراه مانیتورینگ مداوم و به روزرسانی دستورالعمل تدوین شده است.در این مقاله با مروری بر مفاهیم بهره برداری از سد و تاسیسات جنبی،الزامات و پیش نیازهای یک سد ایمن در دوران بهره برداری مورد بحث و بررسی قرار میگیرند و نمونه هی از فعالیت های دوران بهره برداری که از مرگ زود هنگام تاسیسات سد-مخزن جلوگیری کرده است،تشریح میشوند.
نتایج حاصل از اصلاح  روش بهره برداری از مخزن سد سانمن شیا در چین نشان میدهد که در آخرین مرحله بهره برداری اصلاحی (سال1978) نسبت رسوب خروجی به رسوب ورودی معادل 100 درصد است و در نتیجه منحنی فرمان اصلاح شده در ادامه بهره برداری مدنظر قرار گرذفته است که نتیجه آن بالانس دوره ای رسوبات ورودی و خروجی و در نتیجه حفظ ظرفیت مخزن بوده است.همچنین اعمال سیاست های مبتنی بر رسوب زدایی در بهره برداری طی 10 سال از مخزن سد سفیدرود گیلان،موجب احیاء مخزن این سد،معادل 420 میلیون متر مکعب شده است که این حجم حدود 25 درصد حجم اولیه سد است. 
 
نویسنده:
 •  مهندس اسماعیل طلوعی (دکترای راه و ساختمان - مهندسین مشاورین منابع آب و خاک)